OpethAlbum

Voor de mensen die cayennepeper door de chocoladepasta roeren, hun koffie op smaak brengen met runderbouillon of Waldkornbrood bij wijze van cake eten, is er Opeth: prog met een stevige bite. Dit Zweedse gezelschap brengt ons een zeer bijzondere mix van brute death metal, grunts incluis, met typische op de jaren zeventig geënte progrock. Met deze succesformule brak de band door met het album “Blackwater Park” uit 2001, waarop de eigenzinnige mix van stijlen goed uit de verf komt, mede dankzij de ons allen bekende Steven Wilson (Porcupine Tree), die het plaatje produceerde en en passant nog wat partijen inzong en -speelde.

Na “Blackwater Park” komt Opeth in 2002 met een tweeluik van cd’s, “Damnation” en “Deliverance”. Deze platen zijn bedoeld als elkaars spiegelbeeld: “Damnation” is een rustige, ingetogen progrockplaat, terwijl “Deliverance” de luisteraar een potje potige metal voorzet, weliswaar met de bekende stijlkenmerken van de band, maar een stukje ruiger dan de voorgaande albums. Met deze twee albums probeert hoofdmetaalarbeider Mikael Åkerfeldt uiting te geven aan zijn twee grote muzikale liefdes, de extremere vormen van metal en de progrock uit de jaren zeventig. Deze scheiding is echter niet compleet zuiver: “Deliverance” klinkt qua karakter als de mélange die Åkerfeldt c.s. ons normaliter voorschotelen. In dat opzicht is “Damnation” het beter uitgewerkte lid van de vergelijking, maar toch vind ik “Deliverance” beduidend imposanter dan zijn broer.

De kwintessens van de succesformule van Opeth is natuurlijk Mikael Åkerfeldt, die met name met zijn zang de aandacht van de luisteraar opeist. De man verstaat de techniek zijn grunts diep en rauw doch verstaanbaar te laten klinken – daar waar de gemiddelde grunter een stem heeft als een goedkope kopie van een viersporenopname van een verstopt toilet dat eindelijk doorloopt. Indrukwekkender is nog dat de grunts veelal afgewisseld worden met ‘schone’ zang van een zeer hoog allooi. Deze zuivere zang wordt voornamelijk geserveerd op een bedje van semi-akoestische progrock in de traditie van King Crimson, Genesis en bepaalde exponenten van de Italiaanse school van symfonische prog, terwijl ook Pink Floyd en Porcupine Tree van zich doen spreken. Overigens draagt de heer Wilson met name in deze stukken bij aan de muziek door het bedienen van de toetseninstrumenten en een sporadische gitaar- dan wel zangpartij, zoals in het onmiskenbare stuk in titelnummer Deliverance. Dit nummer is gelijk het meest overtuigende nummer dat de plaat bevat. Het bouwt via verschillende spanningsbogen op van een snoeihard begin tot het verbluffende staaltje ritmespel dat het einde is, waarbij vooral de eclatante wijze waarop de band speelt met dynamiek in hun muziek indrukwekkend is. Extra nadruk verdient het drumwerk van Martin Lopez, die zijn drumstel beroert met de gratie waarmee een kat zich wast, terwijl hij tegelijkertijd net zo fel uit de hoek kan komen als onze feliene vriendjes, hoewel míjn harige huisdieren normaliter niet de beschikking hebben over een dubbele bassdrum en de uwe ook niet, vermoed ik.

Nog zo’n fascinerend stuk pseudo-geweld is Master’s Apprentices, dat op soortgelijke wijze zijn tien en een halve minuut volklokt. Afsluiter By The Pain I See In Others voltooit het album op een majestueuze manier met knappe kunststaaltjes die de contrapties in allerlei geheime tempels in de films over Indiana Jones kinderspel doen lijken. Zo leidt de band ons in een ferme zestig minuten langs de meest intrinsieke tempowisselingen waarbij de sfeertekening van nog groter belang is dan virtuositeit. Los daarvan verrijken melodieuze gitaarsolo’s het gedonder op uiterst plezante wijze. Al dit geweld vindt evenwel een onderbreking in het smakelijke instrumentaaltje For Absent Friends, dat de luisteraar de kans geeft weer op adem te komen, wat wel mag na de loodzware Black Sabbathiaanse riffs die voorganger A Fair Judgement concluderen. De heersende atmosfeer van dit album is typisch melancholisch op z’n Zweeds, iets dat ook gekenmerkt wordt door de grauwe hoes van de plaat.

Het oeuvre van Opeth onder de loep nemend concludeer ik dat de band zich in een continue opwaartse spiraal bevindt, waarbij de stijl van voorgaande albums in een meer gepolijste versie op de daaropvolgende platen vanuit een ietwat andere focus geplaatst wordt. Zo heeft Opeth zich weten op te werken tot het baanbrekende geluid dat mede dankzij Steven Wilson is vastgelegd op doorbraakplaat “Blackwater Park” uit 2001. “Deliverance” is voor mij de logische opvolger van deze plaat, daar waar ik tweelingbroer “Damnation” meer beschouw als een experiment parallel aan de gangbare albums van de band. “Deliverance” is daarom mijns inziens de beste plaat van dit intrigerende Zweedse collectief, de opvolger van het duo “Deliverance” / Damnation”, het album “Ghost Reveries“, daargelaten. Ondanks dat dit album een podiumplaats inneemt binnen de prog, kan ik het niet aanraden aan de gemiddelde symfomaan, hij dan wel zij zou nog wel zijn (dan wel haar) tanden kapot kunnen bijten op dit loeiharde metaal… Voor de avontuurlijker dan wel ruiger georiënteerde mede-muziekvriend is dit album echter wél een regelrechte must-have!

Christopher Cusack

CD:

2LP: