SBBAlbum

In de serie heruitgaven die het Poolse label GAD Records uitbrengt van de originele platen van SBB ben ik de bofferd die “Memento Z Banalnym Tryptykiem” mag bespreken. Een waar genoegen, niet alleen door alle Poolse interpunctie die ik met mijn Macje niet kan benaderen, maar vooral door de grote ontdekking die de plaat voor mij is.

Ik kende SBB vooral van de eerste drie platen en van de tamelijk vreselijke dingen die de band na elke zoveelste reünie uitbracht. Des te mooier dus, dat dit album, het laatste voor de band in 1981 voor het eerst uit elkaar viel, ook zo’n sterk album blijkt te zijn.

Tegen deze tijd was de muziek van een wat ruwe kruising tussen Roxy Music, Genesis en Mahavishnu Orchestra veranderd in een veel verfijnder geluid. Zonder de Poolstalige zang zou je nooit meer geraden hebben dat dit geen Britse of Amerikaanse supergroep was. Dat is voor een deel toe te schrijven aan de komst van gitarist Piwowar, die de band in mei van 1979 kwam versterken. Precies op tijd, want de oorspronkelijke gitarist Antymos was na het eeuwige toeren aan het einde van zijn Latijn en kon wel wat bijstand gebruiken. Piwowar leverde meteen een belangrijke bijdrage aan de composities, maar voegt met zijn knappe gitaarspel ook een extra dimensie toe, vooral als hij en Antymos samen spelen. Nog steeds speelt de band een pittige blend van jazz en prog, nog wel het duidelijkst in het korte maar krachtige Strategia Pulsu, maar ik hoor ook invloeden van Rush en Queen. Belangrijke vooruitgang is ook dat toetsenist, bassist en zanger Skrzek nu de beschikking heeft over een enorme batterij toetseninstrumenten, waaronder zo’n beetje het hele assortiment van Moog.

“Memento” bevat vier stukken, waaronder het titelstuk dat een hele plaatkant in beslag nam. Het bijzondere van dat stuk is, dat het een bewerking is van één van de allereerste stukken waaraan Skrzek werkte in de voorloper van SBB, de Silesian Blues Band. Dat dit stuk nu de eerste periode van de band afsluit, is een bijzonder gevalletje van ronde cirkel.

Opvallend is ook nu weer dat de stukken, met uitzondering van de stevigere Strategia Pulsu en Moja Ziemio Wysniona, lijken te bestaan uit losse stukken muziek, die aan elkaar zijn geknutseld. Bij het prachtige Trójkat Radosci hoor je een intro dat zo van Xanadu van Rush geleend lijkt te zijn, een heel stuk klassieke gitaar en ook nog een liedje. Het titelstuk, een aanklacht tegen de oorlog, is helemaal een schitterende lappendeken van de ene symfonische passage na de andere en doet in die zin weer erg aan Yes denken. Bij herhaalde beluistering bedacht ik, dat de vrienden van Moon Safari deze plaat ook van buiten moeten kennen.

GAD heeft ook nu weer goed werk gedaan bij het oppoetsen van deze muziek, de plaat klinkt erg fris zonder dat het vintage geluid tekort wordt gedaan. In vergelijking met eerdere heruitgaven vind ik de basgitaar aan de zware kant, maar – zoals gezegd – ik ken het origineel niet, dus ik kan het niet vergelijken. Ook fijn is dat zanger Skrzek maar in bescheiden mate aan bod komt, ik vind hem een veel betere toetsenist dan zanger.

Deze cd is aangelengd met drie lange stukken die de band eerder opnam; twee live stukken van de Duitse tournee vlak voordat de band de studio inging voor dit album en het origineel van Memento Z Banalnym Tryptykiem uit 1971. Dat laatste is wat jammer, want niet voor fijnbesnaarde muziekliefhebbers geschikt, maar de live-stukken zijn vooral interessante voorstudies en des te meer bewijzen van de klasse van deze live-band.

Het zijn leuke, maar overbodige toevoegingen, want wat telt is het oorspronkelijke album, een redelijke openbaring voor mij en een bijzonder sterk klassiek prog-album. Voor SBB Mark I was het de zwanenzang. Tijdens de opnames van het album vertrok Antymos omdat Skrzek had laten vallen dat hij Piwowar een veel betere gitarist vond. Eerlijk gezegd vind ik dat ook, maar het is wel super onaardig om zoiets tijdens plaatopnamen te zeggen. Des temeer omdat Antymos na zijn kwade vertrek nog een keertje terug moest komen voor de laatste puntjes op de i. Vandaar misschien die furieuze en briljante gitaarsolo in de laatste minuut van het titelnummer. Hoe dan ook, op het moment dat het album verscheen was de band al uit elkaar. Na het vertrek van Antymos, en na de politieke omwenteling in Polen, hielden ook de overige bandleden het voor gezien ten gunste van solowerk. De band zou nog minstens vier keer herstarten, maar zo goed als op dit album werd het nooit meer.