SBBAlbum

SBB, wat oorspronkelijk ‘Silesian Blues Band’ betekende, maar later ‘Szukaj, Burz, Buduj’ (zoek, sloop en herbouw) werd in de jaren ’70 beschouwd als een supergroep, niet alleen in thuisland Polen, maar in grote delen van Europa. De band, ik citeer het onvolprezen Wikipedia, speelde zelfs in Nederland, tijdens het Oostblokfestival in 1978 en de rol die de drie heren speelden in de ontwikkeling van de Europese progressieve muziek en jazzrock mag niet worden onderschat. Dat neemt niet weg dat niet alle muziek van de band even gemakkelijk te verteren is. In de serie heruitgaven die het Poolse label GAD Records uitbrengt van de originele platen van de band benaderen we met het onderhavige album echter wel des poedels kern.

Voor wie de band niet kent: denk aan een onverstaanbare kruising tussen Roxy Music, Genesis en Mahavishnu Orchestra. Vrij belangrijk om te weten is, dat de band live vaker koos voor lange jams dan voor gestructureerde composities. En het is ook goed om je te realiseren dat Polen in 1976 nog de communistische Volksrepubliek Polen was, een door de Sovjet Unie gecontroleerde staat waar het leven niet al te eenvoudig was. Het werd in 1980, bij de start van de Solidariteitsbeweging eerst nog een poosje erger (reden voor SBB om het bijltje er bij neer te gooien) voordat het in 1989 beter werd. Maar goed, niet de meest ideale omstandigheden voor een symfonische jazzrockgroep. Toetsenist, bassist en zanger Skrzek had in eerste instantie alleen de beschikking over een Italiaanse Davolisint, een soort monofoon orgeltje, en soms zelfs dat niet.

“Pamięć”, het derde album, werd een belangrijke plaat door de grote stappen die de bandleden zetten in hun ontwikkeling. De plaat bevatte slechts drie stukken die zorgvuldig opgebouwd werden en getuigen van grote verbeeldingskracht en invloed van bands als Yes en ELP, die er niet voor schroomden hele plaatkanten te reserveren voor één nummer en die door de manier waarop ze muzikale conventies aan hun laars lapten lieten horen hoeveel vrijheid er in muziek kan doorklinken.

GAD heeft goed werk gedaan bij het oppoetsen van deze muziek, de plaat klinkt erg fris zonder dat het vintage geluid (onder andere veroorzaakt door een Fender Rhodes, Hammond Orgel en  Minimoog) tekort wordt gedaan. Ik ben niet zo’n liefhebber van het latere werk van SBB (de band heeft zich na het verdwijnen van de communistische staat diverse malen opnieuw uitgevonden, met wat de Engelsen zo mooi ‘diminishing returns’ noemen: elke volgende plaat was een stukje minder sterk. “Pamięć” is echter een heerlijke plaat om te beluisteren, speelse, fraai gecomponeerde muziek die de luisteraar nostalgisch maakt, maar die ook 45 jaar later nog volwassen, doordacht en subtiel klinkt.

Ik ben geen fan van de zang van Skrzek, die me altijd te Italiaans in de oren klinkt: galmend, overdreven en niet zo toonvast. Op dit album blijft hij echter goed overeind, misschien wel omdat de muziek deels ook zo gedragen is. Met name het titelnummer, dat dus een plaatkant in beslag neemt, is op momenten bijna plechtig van toon, en daar past zo’n declamatie dan weer goed bij.

De cd is aangedikt met drie lange stukken die de band in 1975 opnam voor de Polskie Radio, waaronder het speelse FOS, dat voor een belangrijk deel uit een super ouderwetse drumsolo bestaat. Het laat horen hoe geweldig de band ook live geklonken moet hebben. Verder is deze uitgave ook onberispelijk, met een paar grappige foto’s uit het verleden van de band, de songteksten (waarbij een vertaling in het Engels helaas weer ontbreekt) en een verhaal over het ontstaan van de plaat, dat in het Engels is vertaald door iemand die beter is in Google Translate dan in Engels.

Het is allemaal goed, want wat telt zijn die eerste drie nummers, die samen “Pamięć” vormen, een monumentale plaat die de Poolse symfo tientallen jaren vooruit hielp en SBB op het Europese podium tilde. En misschien nog wel belangrijker, de plaat die de Poolse jeugd liet horen hoe vrijheid in muziek klinkt. Fijn dat zo’n belangrijk album nog steeds het beluisteren waard blijkt te zijn.