IQConcert

IQ tijdens de decembermaand, dat is vaste prik de laatste decennia, de jaarlijkse Xmas Bash is een ware traditie geworden. Halverwege de show herinnert gitarist Mike Holmes zijn maatje, zanger Peter Nicholls, er nog eens aan: volgens hem hadden de neo-proggers uit het Verenigd Koninkrijk inmiddels 23 keer op het podium van de Boerderij gestaan. Geen geringe prestatie. En elke keer is het weer feest en (zo goed als) uitverkocht. Ook deze avond in Zoetermeer is het weer spitsroeden rijden voor de laatkomers, op zoek naar een parkeerplekje.

De letterlijk en figuurlijk warme omhelzing van de beste progzaal in Nederland vergoedt echter veel. De sfeer zit er vanaf het begin al goed in. Dat komt mede door de muziek vooraf met onder andere een waanzinnige mix van Europe’s Final Countdown en Nirvana’s Smells Like Teen Spirit. Dat kan alleen maar uit de koker van DJ Holmes komen, hilarisch, en het klonk niet eens zo slecht. Even na half negen komt IQ het podium op en schiet direct in de vierde versnelling met The Darkest Hour, dat wil zeggen als viertal. De enige basklanken komen namelijk uit de basdrum van Paul Cook, bassist Tim Esau’s apparatuur laat hem in de steek. Voor de band geen reden om te stoppen, the show must go on and so it did. Geamuseerd wordt er gekeken naar een hardwerkende roadie en bassist die proberen het probleem te verhelpen. En dat lukt ook, vlak voordat het tweede nummer, From the Outside In, wordt aangekondigd.

Daarna ontspint zich een optreden zoals zovele van de Britse progrockers. Maar wel met een paar verrassingen. Dat zit hem niet in de setlist, grotendeels bekend materiaal. Maar in dat ene, zelden gespeelde nummer, The Province. Afkomstig van “Frequency” (2009) vormt deze bijna een kwartier durende song een klein hoogtepunt tijdens de show. En wat te denken van een tweetal nieuwe nummers van het nog uit te brengen studioalbum, naar verluidt ergens in het eerste kwartaal van 2025. No Dominion is min of meer een ballade, terwijl Far From Here een meer proggy karakter heeft, vooral langer en kenmerkend IQ. “Longer is better” zoals frontman Nicholls het plastisch zal uitdrukken. Verder veel bekend werk met een betoverend Guiding Light, gewijd aan een recent overleden vriendin van de band. Voor het magnifieke Road of Bones switcht Holmes naar een Gibson-achtige gitaar, de rest van het concert bespeelt hij zijn oude trouwe Fender Stratocaster. Failsafe gaat gepaard met een “big thank you Boerderij”, waarbij vooral voormalig directeur Arie Verstegen in de schijnwerpers wordt gezet.

De vraag is al lang niet meer ‘of’, maar vooral ‘hoe’. Dan heb ik het vanzelfsprekend over de manier waarop Mike Holmes is uitgedost. Met de enorme spierwitte vleugels lijkt hij meer op een zwaan dan een engel, misschien wel zo toepasselijk. Zijn gitaarspel is nog steeds het draaipunt van de muziek van de Britten, als hij aanzet voor een van die iconische, spookachtige solo’s, dan gebeurt er wat. Holmes zingt alles noot voor noot mee, als Nicholls ermee ophoudt, is de nieuwe vocalist bekend. De stem van die laatste laat hem af en toe in de steek, hij probeert het euvel te verhelpen door veel water te drinken. Bassist Tim Esau herstelt zich uitstekend, de technische problemen van het begin hebben geen invloed op zijn spel. Drummer Paul Cook en toetsenist Neil Durant doen in de luwte hun werk zonder opvallend aanwezig te zijn.

De toegift mag er zijn: Subterraenea, luidkeels meegezongen, wordt gevolgd door Headlong, dat het optreden afsluit. Het geluid was perfect deze avond, dat heb ik wel eens anders meegemaakt bij IQ. En zag ik daar Rob Aubrey (Big Big Train) achter de mengtafel staan? De geweldige lichtshow en het markante drieluik aan videoschermen dragen extra bij aan de soms dreigende sfeer van de muziek. De oude mannen (niet mijn woorden) doen het nog goed, er wordt ruim twee uur en twintig minuten gespeeld, zonder pauze. Het was wederom groot feest in Zoetermeer, ondanks het feit dat het kerst-element steeds verder ingeperkt wordt tot een paar rode mutsjes en Holmes’ capriolen tijdens het toetje. Behoorlijk goed ingespeeld kan de tocht terug naar het Verenigd Koninkrijk worden gemaakt; op zaterdag 21 december is het de beurt aan de Islington Assembly Hall in Londen om van de traditionele Xmas Bash van IQ te genieten. Merry Christmas!