De doorstart die Supertramp in 1985 onder leiding van Rick Davies maakt, is een veelbelovende. Met een artistiek en commercieel succesvolle plaat evenals een uitgebreide tournee maakt de groep indruk en weet met een iets gewijzigde muzikale koers zijn bestaansrecht te rechtvaardigen. Gitarist Mark Hart zorgt bij de concerten voor de hoge zangstem, die sinds het vertrek van Hodgson ontbreekt. Anderzijds wordt daarmee wel weer teruggekeerd naar het verleden. Oude hits moeten gespeeld worden tijdens optredens, maar duidelijk is dat Supertramp ook met het nieuwe materiaal prima op eigen benen staat. Het is eind 1986 en tijd voor het opnemen van een nieuwe plaat.
Maar dan keert het tij: wie denkt dat het Supertramp onder leiding van Davies de weg van “Brother Where You Bound” heeft ingeslagen, komt in 1987 bedrogen uit. Wat het in een prachtige hoes gehulde “Free As A Bird” dan wel biedt, zijn negen popliedjes die aantonen dat Davies met Helliwell heeft gekozen voor ’the American way’, met alle voorspelbare muzikale en tekstuele clichés en dito opbouw, zowel in de afzonderlijke nummers als in de plaat. Een hitsige opener (precies na één minuut klinkt Davies’ stem en bekruipt het gevoel dat je naar Supertramp luistert), dan een wat serieuzer tweede stuk en in het derde nummer It Doesn’t Matter domineert zowaar de vleugel die de sound van Supertramp in de jaren zeventig zoveel glans gaf en waarin Hart in het laatste deel zijn kopstem opzet voor de ‘bekende’ koortjes. Tevergeefs, want ook dit werkje is volstrekt overbodig. En zo kabbelt de plaat onrustig door.
Duidelijk is dat Rick Davies een beroep doet op zijn blues- en rock ’n rollroots en die invloeden vervolgens overgiet met een typisch jaren tachtig overgeproduceerd sausje, vol met dunne synthesizer- en drumcomputergeluiden. Zo is van het volle drumgeluid van Bob Siebenberg op het vorige album niets overgebleven. Het niveau van de teksten is opmerkelijk: “Free As A Bird” is een verzameling liefdesliedjes. Iets waar Supertramp, en zeker Davies, zich nog nooit zoveel aan heeft overgegeven. Maar goed, als dat dan het beetje vooruitgang is…
De geflopte single I’m Beggin’ You klinkt vanaf de intro als een poging om Supertramp als Tears For Fears of Pet Shop Boys te laten klinken (luister naar de Change-achtige marimba uit de synthesizer). Of klinken nou The Crusaders sterk door? En begon “Brother Where You Bound” met een dansbare opener, “Free As A Bird” sluit af met een dansbare evenknie in de vorm van An Awful Thing To Waste. Interessante titel. Wederom bekruipt het gevoel dat we hier met een tweede-, dan wel derdehands idee te maken hebben. Hoewel het nummer wel aardig in elkaar zit en Marty Walsh nog een aardige gitaarsolo er tegen het einde aan weet toe te voegen, blijft er niets van waarde hangen.
Hoewel menig luisteraar mag vinden dat “Free As A Bird” een slechte plaat is, is het gelukkig niet zó slecht gesteld. Daarvoor klinkt de plaat te goed, zeker voor een product uit 1987 en daarmee onmiskenbaar een kind van zijn tijd, maar voor Supertramp-begrippen mist de plaat diepgang, spanning en afwisseling. De groep is nog erger bevangen door het ‘jaren tachtig virus’ dan Genesis onder leiding van Phil Collins. Helemaal als opvolger van een album dat een nieuw leven van de groep had kunnen betekenen. Opmerkelijk is dat Davies ten tijde van het verschijnen van deze plaat vertelde dat XTC’s “Skylarking” zijn invloed was bij het maken van dit album: met zo’n popparel in het achterhoofd bekruipt het gevoel heel sterk dat Davies wel wat beter uit zijn mouw had kunnen schudden.
Het mag niet zo zijn: dit is de anticlimax van een groep die in een identiteitscrisis is terechtgekomen en het pas tien jaar later nodig vindt om een middelmatige comebackplaat te maken; oude successen blijken dan helemaal doorslaggevend te zijn. De verrassing dat “Free As A Bird” slechte kritieken heeft gekregen en totaal is geflopt is natuurlijk klein. Samen met de andere Supertramp-albums is ook dit album acht jaar geleden geremasterd, maar heeft mondjesmaat verkocht en is inmiddels vervallen bij Universal. Voor wie een exemplaar wil hebben: koop ‘m online of schaf de cd gelijk aan als de platenboer in kwestie er eentje heeft staan. Met als doel om de zaken compleet te houden. Niet om regelmatig voor het luisterplezier op te zetten.
Wouter Bessels