Porcupine TreeDVD

Porcupine Tree is een uitermate saaie band. Kleine variaties daargelaten is het materiaal dat de heren uitbrengen consequent van zeer hoge kwaliteit en tot in de puntjes verzorgd, en nieuwe releases worden dan ook na enige aarzeling over de regelmatig voorkomende richtingswijzigingen uitbundig geprezen door zowel pers als publiek. Dit patroon maakt dat recensies van het werk van Porcupine Tree welhaast herbruikbaar of zelfs inwisselbaar zijn: na aan te geven wat er veranderd is tussen het nieuwe product en de voorgaande uitgaven wordt telkens vooral geconcludeerd dat Steven Wilson c.s. wederom een groot succes hebben geboekt. Om voorspelbaarheid tegen te gaan zou het genootschap eigenlijk eens een in een echoënde badkamer opgenomen ep’tje met liflafferige songfestivalnummers moeten uitbrengen. Verse, zelfgemaakte frieten zijn immers ook lekkerder als ze af en toe afgewisseld worden met van die snotterige aardappelpureestokjes van de plaatselijke snackbar die vijf keer gefrituurd zijn in afgewerkte motorolie. Tot die tijd zijn we echter veroordeeld tot de gewoontegetrouw uitstekende nieuwe dvd “Anesthetize”.

Het optreden op “Anesthetize” is samengesteld uit de opnamen van de twee concerten die de band, bijgestaan door vaste tourgitarist John Wesley, in oktober 2008 in de 013 in Tilburg gaf in het kader van de “Fear of a Blank Planet”-tournee. De compilatie is opgebouwd uit twee delen: net zoals tijdens de optredens wordt eerst het nieuwe album “Fear of Blank Planet” integraal ten gehore gebracht, waarna er een selectie van ander materiaal volgt, met speciale aandacht voor de ep “Nil Recurring” uit 2007. In 013 is al een scala aan progrockdvd’s opgenomen (van onder andere Transatlantic, Flower Kings en Neal Morse), en daarenboven is de combinatie Porcupine Tree en 013 al eerder succesvol gebleken. Derhalve is de beslissing om de dvd in Tilburg op te nemen dan ook een begrijpelijke (en goede) keuze geweest.

Evenals op de eerste dvd die de band uitbracht, “Arriving Somewhere…” uit 2006, ligt de nadruk ook nu op het materiaal uit de periode vanaf “In Absentia” (2002), met uitzondering van drie nummers van “Signify” (1996). Ondanks de focus op de albums uit de jaren 2000 is de setlist niet uitsluitend gericht op het (veelal jongere) nieuwe publiek dat aangetrokken werd door de hardere koers die na “Lightbulb Sun” (2000) werd ingezet. Met nummers als Wedding Nails is er immers ook nog ruimte voor de meer psychedelische kant die de band sinds zijn begintijd kenmerkt. Desalniettemin valt het te betreuren dat de band nog maar zelden terugkeert naar vroegere releases, omdat vroege studioproducten als “Up The Downstair” (1993) en “The Sky Moves Sideways” (1995) nog altijd tot de verbeelding kunnen spreken.

Zoals verwacht kan worden van Porcupine Tree is het optreden zelf uitstekend. De band verstaat de kunst om zowel dicht bij de studioversie te blijven als om daarbinnen dusdanig met details te spelen dat de liveopvoering ook daadwerkelijk iets toevoegt aan de albumversie. Zo worden veel gitaarsolo’s aangepast en afwisselend door Wilson en Wesley gespeeld en neemt Wesley een aantal stukken leadzang voor zijn rekening, zoals op My Ashes. Wesley’s rauwe zang klinkt niet zozeer beter dan die van Wilson, maar wel anders, wat de spanning ten goede komt. De band speelt zeer hecht samen, en Barbieri’s soundscapes en Edwin’s melodieuze baslijnen komen uitstekend uit de verf. Daarnaast is Harrisons drumspel zoals gebruikelijk weer unheimisch strak en vol zonder te vervelen. In tegenstelling tot andere OSI-drummers verstaat hij immers wel de kunst om alomtegenwoordig te zijn zonder te storen.

Uiteraard zijn ook het beeld (ratio 16:9) en het geluid wederom uitstekend verzorgd. Wilson staat bekend om zijn heldere mixes, en ook bij deze dvd kan de kijker weer zowel in stereo als in 5.1 van het (samengestelde) concert genieten. Evenals bij de vorige dvd is ook nu de regie door Lasse Hoile voor zijn rekening genomen, die hierbij echter behoudender te werk is gegaan dan bij “Arriving Somewhere…”. Daar waar op de vorige dvd het beeld voorzien was van allerlei effecten en er regelmatig gewisseld werd tussen kleur en grijstinten, is “Anesthetize” wat beeld betreft conventioneler. Immers, Hoile laat de opnamen zelf en niet allerlei visuele effecten de sfeer bepalen, waarbij hij de verschillende camerastandpunten op spannende wijze afwisselt. Bij de 2dvd-versie zit de concertfilm ook op blu-ray inbegrepen, zodat hij tevens in high definition bewonderd kan worden. Met een goede audiovisuele installatie kan zo welhaast een bioscoopervaring opgeroepen worden.

Weer keurig dus, deze nieuwe dvd van Porcupine Tree. “Anesthetize” is immers een uitstekend verzorgde concertfilm met goede opnamen van prima uitvoeringen van sterk materiaal van een befaamde band. Maar toch… maar toch knaagt er ergens iets. Er is geen directe aanleiding om dit te beweren, maar wellicht begint Porcupine Tree al te gelikt te worden. Er valt weinig aan te merken op “Anesthetize”, maar misschien wordt het tijd dat de band weer eens iets echt spannends gaat doen? Het is niet eerlijk en zelfs ietwat gemeen om te klagen dat iets te consequent van hoge kwaliteit is, en “Anesthetize” is zonder meer een uitstekende live-dvd, maar zo scherp als de naald op de hoes doet vermoeden lijkt Porcupine Tree niet meer te zijn.

Christopher Cusack

2DVD: