Anton Corbijn
Squaring the Circle: The Story of Hipgnosis
Het is toch een beetje een sneu beeld: die al wat oudere man die in zijn eentje een matinee voorstelling bezoekt in een piepklein zaaltje van een oude cinema in zijn woonplaats. Ik ging dan ook met enige gêne naar de bioscoop, maar ik bleek gelukkig niet de enige; met mij was nog zo’n tiental diehards afgekomen op de docu-film “Squaring the Circle”. De gêne maakte al snel plaats voor een brede glimlach als de eerste tonen van Pink Floyd de grotendeels zwart-witbeelden begeleidden.
Want “Squaring the Circle: The Story of Hipgnosis”, zoals de volledige titel luidt, is een briljante documentaire van de Nederlandse fotograaf/cineast Anton Corbijn over de opkomst en neergang van het baanbrekende ontwerperscollectief Hipgnosis. Dit is het definitieve verhaal van Storm Thorgerson en Aubrey ‘Po’ Powell, door die laatste met veel details en emotie verteld.
De briljante maar onberekenbare visionair/ontwerper Storm Thorgerson en zijn creatieve kompaan, fotograaf/ontwerper Aubrey Powell, vrienden, zakenpartners en broeders, staan centraal in deze documentaire. De rode lijn is het verhaal van Powell, ‘Po’ voor vrienden en intimi. Aan zijn hand wordt de historie van Hipgnosis uit de doeken gedaan.
Het verhaal begint in 1964, in Cambridge, waar een groep jongeren zich midden in de psychedelische scene bevindt, waaronder een nog jonge Pink Floyd. Er wordt een accuraat beeld geschetst van een periode met uitgebreid drugs- (LSD) en drankgebruik en de wetteloosheid van Londen aan het einde van de jaren 60. Vriendschap met Syd Barrett maar vooral David Gilmour leidt tot een eerste opdracht: het hoesontwerp voor Pink Floyds tweede album uit 1968 “A Saucerful of Secrets”.
Daarna volgt een muzikale reis door de tijd aan de hand van iconische hoezen, terwijl de bijbehorende legendarische muziek uit de luidsprekers knalt. Met een centrale rol voor Pink Floyd, maar ook Paul McCartney en Led Zeppelin ontbreken niet.
Pièce de résistance “The Dark Side of the Moon” van Pink Floyd krijgt vanzelfsprekend een centrale plek in het geheel. Het wereldberoemde hoesontwerp zou het creatieve ontwerperscollectief met raketkracht voortstuwen in de vaart der volkeren. Het komt allemaal aan bod: het geld, de excessen, de drugs, de reizen naar exotische locaties als de Sahara, Hawaï, de Verenigde Staten en de besneeuwde bergtoppen van de Alpen, allemaal voor dat ene ultieme shot.
We worden getrakteerd op prachtige zwart-witbeelden van de gebeeldhouwde en verweerde koppen van achtereenvolgens Roger Waters, David Gilmour, Jimmy Page, Robert Plant, Peter Gabriel en Paul McCartney, bijna zoals Corbijns fotografie. Ook Graham Gouldman (10CC) en Roger Dean (ontwerper van hoezen van onder andere Yes, Uriah Heep en Asia) komen uitgebreid aan het woord. Evenals archiefbeelden van Storm Thorgerson en gesprekken met illustrators George Hardie, Richard Evans en Richard Manning en derde zakenpartner Peter Christopherson.
Hipgnosis bestond maar betrekkelijk kort, tussen 1968 en 1983, daarna was het einde verhaal, mede als gevolg van de opkomst van de punk; er was simpelweg geld noch interesse in peperdure hoezen van ontwerpers die gelinkt waren aan de uitstervende ‘dinosaurussen’, zoals de grote bands uit die tijd werden genoemd. De breuk van Po en Storm loopt enigszins parallel aan de breuk tussen Waters en Gilmour, in beide gevallen een scheiding van uitzonderlijk creatieve geesten.
Er is emotie op het gezicht van Pink Floyd-drummer Nick Mason bij het overbekende verhaal over Syd Barrett die plotsklaps verscheen bij de opnames van Wish You Were Here van het gelijknamige album. Tranen ook bij Powell als de definitieve breuk tussen hem en Thorgerson ter sprake komt, waarna er twaalf jaar geen contact meer zou zijn tussen beide voormalige boezemvrienden. Storm Thorgerson overleed in 2013 op 69-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker.
De verhalen zijn grotendeels bekend, maar ditmaal opgetekend uit de mond van de hoofdrolspelers maakt het extra interessant. Dat laatste geldt ook voor de unieke beelden van het opblaasbare varken boven Battersea Power Station en de oude studio aan Denmark Street in Londen. Oasis-gitarist/zanger Noel Gallagher raakt de kern met zijn uitspraak dat hoesontwerpen de kunst voor de armen zijn (‘artwork is the poor man’s art collection’).
Ik heb me uitstekend vermaakt, er is niets om gegeneerd over te zijn, integendeel: voor iedereen die de muziek uit de jaren 70 een warm hart toedraagt is dit een absolute must. Blij dat ik me over de oorspronkelijke schaamte heen heb gezet, knoop ik mijn jas dicht, zet mijn muts op en doe mijn handschoenen aan om de vrieskou te overwinnen. Dit was een in alle opzichten welbestede middag.
Want zeg nou zelf: wat is er mooier om op een koude dag in november in het pluche van een klein theater naar beelden van je favoriete artiesten te kijken en ondertussen te genieten van legendarische muziek?