Dream TheaterAlbum

We schrijven het jaar 1989. In mei van dat jaar wordt het “IJzeren gordijn” – die Oost- en West-Europa voor zo’n 28 jaar van elkaar gescheiden heeft – aan de grens tussen Hongarije en Oostenrijk geopend. Dit leidt op 9 november 1989 tot ‘De val van de muur’.

1989 is ook het jaar dat het debuutalbum van Dream Theater het licht ziet. Een album dat bij de huidige fans nog steeds tegenstrijdige gevoelens opwekt. De een ziet dit als één van de betere albums van deze band, de andere vergruist dit album en ziet hun opvolger “Images And Words” als het eerste echte album van Dream Theater. Misschien is dit ook de reden dat het 32 jaar geduurd heeft voordat een recensie van dit album op deze site verschijnt, terwijl alle andere volwaardige studio-albums van deze band wel aanwezig zijn. Als we zoeken op progarchives dan heeft dit album een uitzonderlijk groot aantal reviews, die overigens uiteenlopen van 1 ster tot 5 sterren. Oftewel je vindt dit album waardeloos of perfect. Waar iedereen het wel over eens is, is dat The Ytse Jam een absolute topper is.

Dream Theater is een Amerikaanse prog-metal band die in 1985 wordt opgericht onder de naam Majesty door John Petrucci, John Myung en Mike Portnoy. De naam Majesty is geïnspireerd op het afsluitende stuk van Bastille Day van Rush en ze speelden toen vooral covers van nummers van Rush en Iron Maiden. Met name deze combinatie van progressieve bands uit de 60/70’er jaren en de bands uit de ‘new wave of Britisch heavy metal’ heeft geleid tot het progressieve metal genre, zoals we nu nog steeds kennen. Samen met Queensrÿche, Tool en Fates Warning wordt Dream Theater gezien als een van de grondleggers van dit sub-genre.

Kenmerkend aan dit album is toch wel zanger Charlie Dominici. Dominici vervangt in 1987 de eerste zanger Chris Collins en dit is het enige album van Dream Theater waarbij niet door James LaBrie wordt gezongen. De stijl van zingen kan het beste worden vergeleken met Geddy Lee (van Rush), een ietwat hoge falsetto kopstem, die perfect past bij de sfeer en het geluid dat dit album uitstraalt. Helaas verliet Dominici kort na het verschijnen van dit album Dream Theater om ‘muzikale meningsverschillen’.

Een belangrijk ander facet is het veelvuldig gebruik van toetsen, die ook op de voorgrond aanwezig mochten zijn. Voor een metal band in die tijd was dit erg controversieel. Ik herinner me nog heel goed een ander album uit die tijd, namelijk “Seventh Son Of A Seventh Son” van Iron Maiden. Daarbij hadden de toetsen ook een prominente plek op het album, maar tijdens live-optredens was de toetsenist verstopt in de coulissen. Gelukkig bij progressive metal mogen toetsen weer op de voorgrond verschijnen.

A Fortune Of Lies trapt het album op formidabele wijze af met een schitterend instrumentaal intro. Een hoog tempo wordt aangehouden en heerlijke shredding gitaargeluiden zwepen dit nummer op. Als Charles Dominici begint de zingen, valt zijn specifieke falsetto zang direct op. Hiermee wordt door bijna iedereen direct de vergelijking met de latere album van Dream Theater gemaakt. Dominici is niet te vergelijken met James LaBrie, omdat hij een geheel andere zangstijl heeft. Ik ben geen fan van LaBrie, dus ik waag met hier maar niet aan een vergelijking. In dit eerste nummer is meteen het kenmerkend voor de stijl van Dream Theater – toen en nu – aanwezig, voldoende vloeiende tempowisselingen, heerlijke hoogstaande solo’s, perfecte instrumentbeheersing, indrukwekkende toetsenpartijen, stevige bas riffs van John Myung, overdonderd drumgeweld van Mike Portnoy en een overheerlijke gitaarsolo van John Petrucci.

Helaas is de productie van dit album niet geweldig, waarschijnlijk had deze beginnende band geen budget en het album klinkt echt ondermaats geproduceerd. Zeker als we het naar de hedendaagse maatstaven en perfectie die Dream Theater tegenwoordig nastreeft brengen.  Eigenlijk zou dit album een oppoetsbeurt moeten krijgen, een remaster na 32 jaar verdient “When Dream And Day Unite” zeker.

Het hoogtepunt van het album is zonder twijfel Ytse Jam. Een instrumentaal hoogstaand nummer dat heden te dagen nog steeds tijdens live-optredens uit de kast wordt gehaald. Hier horen we Dream Theater op een wijze waarop we ze nu nog steeds kennen, instrumentaal wordt alles uit de kast gehaald om op overtuigende wijze te laten zien wat ze kunnen. Het gitaargeluid is uniek, de toetsenpartijen vullen het spectrum goed aan, de bas- en drumsound geeft het nummer een solide basis. Als je op een debuutalbum dit kunt, dan begrijpt iedereen waarom ze zo groot zijn geworden.

Een ander hoogtepunt is het epische nummer The Killing Hand. Met slechts 8:42 minuten is dit voor Dream Theater begrippen een kort nummer, maar in die tijd mocht dit toch een episch nummer genoemd worden. Dit nummer kent een opbouw uit vijf onderdelen, dat overigens in de loop ter tijd nog is uitgegroeid met onder andere Another Hand.  Een sterk vocaal nummer dat verhaalt over een tijdreiziger die teruggaat in tijd om een tiran te stoppen.

Zoals elk debuutalbum kent ook “When Dream And Day Unite” zijn sterke en zwakke kanten. Niet alle nummers op dit album zijn om over naar huis te schrijven, zo is Status Seeker een niemendalletje, een poppy nummer met overigens wel weer een heerlijke gitaarsolo.

Het debuutalbum van Dream Theater is het meest vergruisde en vergeten album van de band. Hoewel tijdens de live-optredens (toen het nog kon) nog steeds nummers van dit album worden gespeeld, zullen niet alle fans dit album in hun kast hebben staan. En dat is jammer, want dit album kenmerkt het ontstaan van het prog-metal genre en het begin van een prominente prog-metal band. Eigenlijk net zo’n keerpunt als de val van de muur. Dit album verdient dan ook een professionele oppoetsbeurt en het verdient het om van een goede remastering te worden voorzien, zodat meer fans van dit album kunnen genieten. Maar zelfs de originele versie verdient al een ere plaatsje in de DT-discografie.