TransatlanticAlbum

“More Never Is Enough” was de titel van het vierde Transatlantic live-album uit 2011. Tien jaar later maakt het trans-Atlantische kwartet deze titel volledig waar met de vijfde studio-release.

“The Whirlwind” was al een buitensporig project met een epic van 76 minuten. De live-registratie is een concert van 3,5 uur en het eerder aangehaalde “More Never Is Enough” bevat twee concertregistraties van elk ruim drie uur. Met album nummer vier “Kaleidoscope” en het deels in Keulen, deels in Tilburg opgenomen “KaLIVEoscope” werden de ambities naar beneden bijgesteld.

Ruim vijf jaar later besloten de heren weer op het moederschip te stappen dat hen medio september 2019 naar Zweden bracht. Daar werd nieuwe muziek geschreven en gearrangeerd. Vervolgens ging iedereen terug naar zijn eigen zijde van ‘The Atlantic’ om daar zijn eigen partijen op te nemen. Tijdens de opnames groeide het project uit tot een dubbelalbum. Pete (Trewavas) en Neal (Morse) vroegen zich echter af of het publiek wel naar zoveel muziek wilde luisteren en stelden voor het terug te brengen tot één schijf. In deze discussie kon geen overeenstemming worden bereikt waarop Portnoy voorstelde twee verschillende versies uit te brengen onder de overkoepelende titel “The Absolute Universe”.

Uiteindelijk werd hiervoor gekozen. Roine Stolt zou zich buigen over het dubbelalbum, dat de titel “Forevermore” meekreeg, en Neal Morse zou de enkele cd uitwerken onder de titel “The Breath Of Life”. Geheel in lijn met de “More Never Is Enough” filosofie wordt er nog een derde versie uitgebracht op blu-ray onder de titel “The Ultimate Edition”. Deze versie behelst een combinatie van de eerste twee in een 5.1 uitvoering inclusief een ‘making of’ documentaire.

Dit gegeven stelt de fans uiteraard voor grote uitgaven dan wel lastige keuzes. Ik zal proberen alle drie versies enigszins toe te lichten. Dan kan ieder voor zich bepalen of hij/zij alle drie versies gaat aanschaffen of zich gaat beperken tot één of twee van de drie versies.
De echte fan heeft het volledige pakket natuurlijk al lang en breed gepre-orderd en wringt zich sindsdien in allerlei bochten om het zijn/haar partner zoveel mogelijk naar de zin te maken.

Het dubbelalbum “Forevermore” wordt door de leden van Transatlantic beschouwd als het globale resultaat van de schrijfsessies in Zweden. Roine Stolt is na de schrijfsessies thuis meteen aan de slag gegaan met zijn eigen bijdragen. Hij heeft daarbij de, hem immer sierende, bescheidenheid volledig terzijde gelegd.

Het resultaat is een heel ander Transatlantic dan we gewend zijn. Staan alle voorgaande Transatlantic-albums nog bol van een Spocks Beard/Neal Morse-achtige stijl met hier en daar een Stolt- en Trewavas-uitstapje, heeft de Zweed nu duidelijk het heft zelf in handen genomen. Het resultaat is werkelijk verbluffend. Stolt tilt Transatlantic naar een heel ander level met een luchtschip vol aan vet, ruig, maar ook warm en melodieus gitaarwerk zoals je dat van een gerenommeerd gitarist als Roine Stolt mag verwachten. Naar eigen zeggen heeft hij naast zijn geliefde Telecaster op dit album ook veel gebruik gemaakt van twee Gibson gitaren en dat is te horen. Ook zijn vocalen zijn, geheel in lijn met het laatste Flower Kings album “Islands”, zeer geïnspireerd en overtuigend.

Het album start met een Overture van ruim acht minuten. In de eerste twee minuten wordt de spanning rondom het eerste thema vakkundig opgebouwd. Maar als Portnoy na twee minuten het startsalvo lost, laten de heren geen enkele twijfel over hun bedoelingen bestaan. Met hun energieke, kippenvel verwekkende mix van jubelende gitaren, zang, toetsen en een nimmer aflatende ritmesectie wordt hier een Transatlantic-feestje gebouwd dat zijn weerga niet kent. Zet je schrap voor anderhalf uur symfo to the max.

Binnen de Overture horen we zo’n vijf verschillende thema’s voorbijkomen, waarvan het vierde (bij 6:20) één van de mooiste melodieën is die ooit uit Stolt’s gitaar heeft geklonken. En ere wie ere toekomt, zijn co-piloten weten een schitterend decor te bouwen voor deze melodie. Het zou overigens wel een leuke prijsvraag opleveren om uit te zoeken welke thema’s uit de Overture terugkeren in de respectievelijke tracks van het album. Daarnaast vliegen diverse thema’s en motiefjes uit andere tracks weer kwistig rond in de overige nummers. Het lijkt wel of de heren er een sport van hebben gemaakt. Zonder overigens geforceerd over te komen of in kitsch te vervallen. Het gebeurt allemaal heel natuurlijk.

Na zo’n kleine twintig minuten komt deze uitbundigheid een beetje tot bedaren in The Darkness In The Light, al weet de band gedurende de volledige eerste cd de vaart er goed in te houden. Geen enkele ballad, wel een paar tracks die een iets langzamer tempo dragen, maar nooit inzakken. Door voldoende variatie in stijlen en gedreven zang en instrumentaal spel blijf je op het puntje van je stoel zitten.
Pete Trewavas eist in deze vlucht een ware glansrol op. Geweldig wat die man in tracks als onder andere The Darkness In The Light, Bully en Looking For The Light uit zijn vier snaren tovert. Daarnaast zit hij ook beter in de mix dan op vorige albums. Het spel van Portnoy is, zoals altijd, energiek en geen speld tussen te krijgen.
Alle nummers gaan naadloos in elkaar over en tussen bevlogen tracks als Heart Like A Whirlwind, Higher Than The Morning, Swing High, Swing Low, The World We Used To Know en de donkerdere nummers als The Darkness In The Light, Bully en Looking For The Light horen we ineens het heerlijke, onvermijdelijke ELO/Beatleske Rainbow Sky met hier en daar wat Queeny gitaartjes.

Cd twee begint met een mooi a capella koortje, vervolgens een klein soort ouverture, waarna Trewavas op prima wijze de leadzang voor zijn rekening neemt. Hierna volgt pas de eerste korte ballad, Love Made A Way, op zijn Neal’s.
Vervolgens het gedreven en sinistere, riff georiënteerde, Owl Howl, met de iconische woorden van Stolt: “Blackbird, Blackbird, What have you done”. Welkom in de wereld van fake news en chaos.
Weer even gas terug met Solitude met opnieuw Trewavas in de vocale lead. Het schijnt dat hij de tekst heeft geschreven voordat er überhaupt sprake was van Covid-19. Dat geeft deze track wel een bizarre lading. Fraai hoe deze ballad wordt verstrengeld met Love Made A Way en op vertrouwde wijze wordt uitgebouwd.

Vanaf Looking For The Light (Reprise) wordt er vol energie en instrumentaal vuurwerk naar de finale, Love Made A Way, toegewerkt. Allerlei thema’s uit de Overture worden door elkaar geslingerd wat culmineert in het bekende Gentle Giant-achtige à capella breiwerkje dat door Spocks Beard in de vorige eeuw al tot ware kunst is verheven. Love Made A Way vormt dan de waardige afsluiting van deze symfonische trans-Atlantische reis. Ook hier vindt weer een vernuftige vermenging van verschillende thema’s/motiefjes uit vorige nummers plaats, die zijn einde vindt in een zeer orkestraal slot.

“Forevermore” heeft een aantal duidelijke links met “The Whirlwind”. Naast dat het nieuwe album tekstuele verwijzingen naar “The Whirlwind” bevat, zijn het beide conceptalbums, elk over de hectiek van het leven, elk in hun eigen tijd. Ook zijn het de enige twee albums van Transatlantic die met een ouverture beginnen.
Je hoeft je tijdens “Forevermore” geen moment te vervelen. Het album heeft een natuurlijke flow en je kunt genieten van schitterend gitaarspel, heerlijk toetsenwerk, sterke en afwisselende zang, variatie in ritmes en stijlen en compositorisch vernuft.
Ik neem mijn hoed af en maak een diepe buiging, een waar meesterwerk!

Terwijl Roine Stolt aan zijn versie van “The Absolute Universe” werkte ging Neal Morse aan de slag om er een enkele cd-versie, “The Breath Of Life”, van te maken. Daarbij moest natuurlijk een aantal harde keuzes worden gemaakt. Titels als Bully, Rainbow Sky, The World We Used To Know en Lonesome Rebel zijn van het toneel verdwenen. Daarvoor is de nieuwe track Can You Feel It in de plaats gekomen, een typische Neal Morse song met een paar mooie koortjes.  Verder heeft hij een aantal tracks van “Forevermore” een andere titel gegeven. Heart Like A Whirlwind wordt Reaching For The Sky en Swing High Swing Low wordt Take Now My Soul. Binnen deze nummers zijn ook wel wat teksten veranderd. Dat heeft onder andere te maken met de pandemie die inmiddels over de wereld raasde. Tevens wordt in een aantal tracks de leadzang door een ander bandlid ingevuld. Er zijn verder enkele aanpassingen gemaakt in de arrangementen die deels terug te voeren zijn op overgangen naar het volgende nummer. Daarnaast is een aantal nummers ingekort.

Ook de Overture is ingekort en ik moet tot mijn grote schrik vaststellen dat hij het hemelse vierde thema, dat op “Forevermore” bij 6:20 uit de gitaar vloeit, eruit heeft geknipt. Nu weet ik niet of Neal nog wel eens gaat biechten, maar ik kan me voorstellen dat het hem heel wat rozenkransen gaat kosten voordat hij absolutie krijgt voor deze daad. Love Made A Way (Prelude) is in Neal’s versie langer geworden door een langer intro op melodica. Zijn zang is in deze ballad erg dramatisch en met meer galm omkleed. In Stolt’s versie klinkt dat natuurlijker.

Ook “The Breath Of Life” is een geweldig album. Je hebt hier een uitbundig kwartier in het begin en twintig minuten vuurwerk op het eind. Het gevarieerde middendeel is dan relatief kort waardoor de wereldbestormer Neal Morse meer overeind blijft. In het tweede deel zijn enekele overgangen minder geslaagd en je mist in deze versie een aantal van Roine Stolt’s ‘finest moments’. De mix van “The Breath Of Life” heeft veel urgentie, zoals we dat van Morse gewend zijn. De mix van “Forevermore” klinkt in mijn oren transparanter.

“The Ultimate Edition” heb ik helaas niet kunnen beluisteren dus ik kan niets zeggen over de 5.1 mix. Bij deze versie is in eerste instantie voor “The Breath Of Life” als uitgangspunt gekozen en vanaf Take Now My Soul zijn de overige tracks van “Forevermore” ingevoegd.

The Absolute Universe: The Breath Of Life is verkrijgbaar als cd digipak, gatefold 2lp+cd en als digital album.

The Absolute Universe: Forevermore is verkrijgbaar als 2cd digipak, 3lp+2cd boxset en als digital album

The Absolute Universe: The Ultimate Edition is verkrijgbaar als 5LP+3cd+blu-ray boxset met 16 pagina’s tellend boekwerk en een 60x60cm poster in een met zilverfolie afgewerkte lift-off box.

De blu-ray met de 5.1 mix en de documentary “The Making Of” is ook afzonderlijk verkrijgbaar, maar uitsluitend bij InsideOutMusic.