MarillionAlbum

Weinigen zal de ophef rond het uitbrengen van “Marbles” zijn ontgaan. Hiermee hebben ze hun dertiende studioschijf afgeleverd, waarmee de band zich, zeker gelet op de inhoud ervan, definitief mag rekenen tot de groten der aarde (als ze daar al niet tot behoorden). Op de hoes van ”Marbles” staat een jongen die twee knikkers voor z’n ogen houdt. Ze versperren hem de blik op de buitenwereld. Zijn glasharde ‘ogen’ hebben geen uitdrukking meer. De introverte binnenwereld van een gestoorde geest vormt het thema op deze prachtige plaat en dat is aan de heren Hogarth, Rothery, Kelly, Trewavas en Mosley wel toevertrouwd.Met “Marbles” heeft de band een kunstwerk gecreëerd zoals dat na ”Brave” uit 1994 niet meer is gemaakt. De cd is een vloeiende aaneenschakeling van emoties, een op en neer gaan van gevoelens zonder dat het vijftal zich daarbij verliest in langdradige landerigheid of extreem uitbundige stukken.

Aanvankelijk lijkt “Marbles” niks nieuws onder de zon, maar al snel blijkt dit een overkoepelend sleutelalbum te zijn dat per nummer het beste herbergt dat Marillion te bieden heeft. De elf nummers hadden net zo makkelijk als één nummer gepresenteerd kunnen worden en het is dan ook des te opmerkelijker dat deze enkel-cd, zoals hij dus in de winkel ligt, een met vier nummers ingekorte versie is van de dubbelaar die de fans op voorhand hebben kunnen kopen. Van de eerste cd ontbreken drie nummers en van de tweede één. Als gevolg daarvan is de volgorde van de nummers aangepast. Het resultaat is de goed lopende lijn in de muziek.

Zo is het typische Marillionnummer Fantastic Place naar achter gezet om daar z’n effect te hebben. Het ingetogen begin valt goed na het aanstekelijke ritme van Don’t Hurt Yourself. De single You’re Gone, met z’n geprogrammeerde drumritme, en het broeierige Angelina zijn strategisch gezien naar voren gehaald. Of You’re Gone een dikke hit zal gaan worden valt nog te bezien. Daarvoor is de ritmiek iets te eenzijdig en had wat meer verschil tussen couplet en refrein de kans daarop vergroot. Aan het gitaarspel van Steve Rothery zal het niet liggen. Het U2– of Simple Minds-achtige jaren ’80-geluid is ijzersterk. Rothery maakt sowieso over de gehele cd een geweldige indruk. Neem bijvoorbeeld de fluwelen aanslagen van zijn jazzy solo in Angelina of het lekkere akoestische slagje van Don’t Hurt Yourself. Neem Fantastic Place met z’n bombastische Transatlantic-eind of de heerlijke uithalen van afsluiter Neverland.

Zowel de enkel-cd als de dubbelaar beginnen beide met The Invisible Man en hebben Neverland als afsluiter. Met The Invisible Man opent “Marbles” voortreffelijk. De strekking van het nummer is: ík ben niet gek, maar de wereld. Het heeft een onderhuidse spanning die constant voelbaar is. Atmosferische klanken, ambiente drumloops, stuwend baswerk en subtiel gitaarspel omlijsten de steeds maar intenser zingende Hogarth. Na een abrupte sfeerwisseling brengen piano en briljante bluesgitaar het nummer naar een weergaloos, maar veel te kort slot. Ook de tussenliggende gezongen Marbles-stukjes zijn alle vier overgekomen van de dubbel cd. Ze vormen met hun relaxte inslag het frame voor de grote nummers en houden de aandacht van het ene naar het andere nummer goed vast. Met name het toetsengerichte Marbles III vormt de perfecte opmaat voor Drilling Holes. Zinderend vullen de pulserende synthesizers van Mark Kelly het geluidsbeeld, op een dynamische ondergrond van bas en drums. De tempovallen in dit sublieme nummer gaan richting Porcupine Tree, evenals de warme productie die dit nummer, zoniet heel de cd heeft meegekregen van Dave Meegan.

Het beste heeft Marillion uiteraard voor het laatst bewaart. Met Neverland komt de hele cd tot ontlading. Het heeft de allure van nummers als King, This Strange Engine en If My Heart Were A Ball It Would Roll Uphill en het moet dan ook wel heel raar lopen wil dit nummer niet uitgroeien tot een klassieker van jewelste. Fascinerend is trouwens het creatieve gebruik van echo op de zang. Echt zeer indrukwekkend.

Tot slot staat er nog een bonusnummer op de cd, de single-mix van You’re Gone voor wat het waard is dan. Eigenlijk is dit het enige minpuntje van deze cd. Dit doet echter niets af aan het feit dat “Marbles” een geweldig album is, een album dat doet hunkeren naar meer. Dat kan want de dubbel cd is uitsluitend via de site van de band voor iedereen verkrijgbaar. Liefhebbers van Marillion, doe jezelf een enorm plezier en haal deze verplichte aanschaf in huis.

Aanvulling 2011:

Wat ben ik blij dat ik in 2004 de promo van de enkelvoudige “Marbles” heb mogen recenseren. Vrijwel meteen wist ik dat ik voor de dubbelvariant van dat kunstwerk moest gaan. Ik vond de enkelvoudige cd al zo ontzettend gaaf en toen ik vernam hoe weergaloos de  luxe dubbel-cd  met z’n prachtige foto’s was, wist ik het zeker.

Ik wil de enkelvoudige beslist niet degraderen tot een murpel, maar ik heb met deze dubbelaar wel twee stuiters in mijn bezit. De meerwaarde van de vier nummers die niet op de enkelaar  staan maar wel op de dubbel is groot. Wat moet Marillion een enorme klus gehad hebben om deze vier nummers te skippen voor de enkelaar, want kwaliteit was blijkbaar absoluut niet het criterium daarvoor. Zo is Genie een pakkend nummer met lekker U2-achtig gitaarspel en klinkt The Only Unforgivable Thing heerlijk emotioneel. Ocean Cloud is van exceptionele schoonheid. Deze epic  is zo onmetelijk mooi, ik durf hem amper te beschrijven. Door de fraaiste zanglijn  ooit gecomponeerd is dit nummer en daarmee ook de hele dubbel-cd niet in geld uit te drukken, zo essentieel. Op de tweede schijf staat het heftige The Damage en dat tikkeltje agressie is precies datgene waar het de enkelaar aan ontbreekt. Briljant !

In 2011 is deze luxe dubbelaar opnieuw uitgebracht en dat is terecht. Kijkend naar de prachtige foto’s en luisterend naar de schitterende muziek is het glashelder: “Marbles” moet er altijd zijn.

Dick van der Heijde

2CD Deluxe Edition:

2LP: