YesAlbum

“Talk”, het veertiende studioalbum van de Britse progressieve rock legendes Yes, werd voor het eerst uitgebracht op 21 maart 1994 en wordt vaak het ‘verloren’ Yes-album genoemd. Om het 30-jarig jubileum te vieren, is het album opnieuw uitgeven als een 4CD Deluxe Edition met bonus studiomateriaal en een niet eerder uitgebrachte liveshow uit New York.

Na het zowel artistiek als commercieel geflopte “Big Generator” en het in allerlei opzichten desastreuze album “Union”, ontstaat een nieuw Yes: Jon Anderson, Trevor Rabin, Chris Squire, Alan White & Rick Wakeman. Die laatste moest afhaken om juridische redenen en met Tony Kaye op toetsen was de bezetting van “90125” weer bij elkaar. Op een nieuw label, Victory Records, zou het nieuwe album dus moeten uitkomen. De muziek en teksten voor “Talk” zijn voornamelijk geschreven door Rabin en Jon Anderson, die elkaar bewust opzochten om samen muziek te maken. Het is dan ook niet voor niets Andersons favoriete album uit het Rabin-tijdperk van Yes.

Maar er waren meer noviteiten te noteren: “Talk” was ook een van de eerste albums die volledig digitaal werd opgenomen en gemonteerd, zonder gebruik te maken van traditionele audiotape. Een baanbrekende beslissing van Yes (lees: Trevor Rabin). “Talk” is qua geluid waarschijnlijk het meest samenhangende Yes-album uit het Rabin-tijdperk, en het album dat het dichtst bij het klassieke Yes-geluid uit de jaren 70 staat. Dat laatste wordt met name geïllustreerd door de verbluffende, zestien minuten durende, albumafsluiter Endless Dream.

Een kleine ramp dreigde toen Victory Music, het oorspronkelijke label, kort na de release van het album failliet ging en het album in promotioneel opzicht een stille dood stierf. Desondanks begon Yes in juni aan de Amerikaanse tournee voor “Talk” en speelde 77 shows in de VS, Canada, Zuid-Amerika en Japan. Helaas heeft de tournee het nooit tot Europa gebracht, tot spijt van zowel Rabin als Anderson.

Des te meer interessant zijn de cd’s 3 en 4, vooral voor echte Yes fans. Het gaat hier immers om nog nooit eerder uitgegeven opnames van een concert op 19 juni 1994 in Canandaguia, New York. Tenminste, nooit eerder officieel uitgegeven. Want ik weet van een bootleg genaamd “Endless Dream” die geweldig klonk, met slechts een klein beetje ruis. Er is al meer dan genoeg geschreven over het oorspronkelijke album, onder andere door collega Sander Kok, dus ik beperk me hierbij tot het overall geluid, het liveconcert en de bonustracks.

Het liveconcert dan maar. Er wordt hecht en strak gemusiceerd, de energie is voelbaar. Opvallend zijn de meerstemmige stukken, vaak drie- en soms zelfs viervoudig (Billy Sherwood). Andersons stem is absolute top, krachtig en hoog, Rabins gitaarwerk is ongeëvenaard, met name op zijn eigen materiaal. Want de setlist is een soort van ‘best of Rabin’s Yes’, met slechts enkele ‘gouwe ouwe’. In de intro tot And You And I laat gitarist Rabin nog horen over enig Wakeman-achtig talent op de piano te beschikken. Ten opzichte van de oorspronkelijke setlist is niet alleen de volgorde aangepast maar Perpetual Change ontbreekt zelfs. OK, kan gebeuren. Maar dat neemt niets weg van het feit dat hier een uitstekend, gepassioneerd Yes aan het werk is. Met als bijzonderheid dat het einde van de tour ook het einde van de (vaste) samenwerking tussen Rabin en Kaye enerzijds en Yes anderzijds zou betekenen.

Dan de bonustracks: de box set bevat vier versies van The Calling, vijf zelfs als je de live-uitvoering meetelt. Achtereenvolgens vijf, zes, zeven en acht minuten lang. Tja, wat moet je daarvan zeggen? Hooguit dat de uiteindelijke albumversie het meest beklijft en dat er blijkbaar verschil bestaat tussen een single- en een radioversie. Untitled klinkt als On The Silent Wings of Freedom met Rabin onder invloed van amfetamine. De Endless Dream demo bestaat uit een drumcomputer, Rabin op toetsen en Anderson met een zogenaamde ‘guide vocal’ in een lange jam. Als de instrumentale versies iets duidelijk maken dan is het wel dat Andersons stem niet gemist kan worden en Rabin een buitengewoon getalenteerd musicus is. En dat wisten we eigenlijk al lang.

Is deze nieuwe 4cd box uitgave van het dertig jaar oude werkje de moeite waard? Ik ben geneigd te zeggen van wel: ik deel de mening dat “Talk” een ondergewaardeerd album is en nu, terecht, aan de vergetelheid wordt ontrukt. Daarnaast ben ik blij met het liveoptreden, wat een Yes in optima forma laat horen. En tenslotte bevestigen de (instrumentale) bonusnummers nogmaals hoe goed de muziek indertijd in elkaar stak. Duimpje omhoog dus voor dit ‘teruggevonden’ meesterwerkje.