Compass: hoop en inspiratie uit een kernramp
Steve Newman draait met de AOR/melodicrockband Newman al heel wat jaren mee in de muziekwereld, maar is met Compass een relatief nieuwe naam in het progressieve genre. Het derde album “A Silent Symphony” is een indrukwekkend conceptalbum rond de kernramp van Tsjernobyl in 1986. Een niet alledaagse inspiratiebron en daarmee voer voor een interessant gesprek met de bandleider. In lijn met het idee van een conceptalbum hebben we het interview in vier hoofdstukken verdeeld.
De achtergrond
Voor onze lezers die minder bekend zijn met Compass of je eerdere werk in Newman: hoe kwam je erbij om “plotseling” een nieuwe band te lanceren, nadat je al zo lang actief was in de muziekwereld?
Ik was sinds 1997 aan het opnemen en toeren met Newman. Naarmate de populariteit van de band en de albums groeide, merkte ik dat het genre een beetje als een beperking begon te voelen. Ik geniet nog steeds van het componeren van melodieuze rock, maar ik wilde mijn muzikale horizon verbreden, zonder daarbij de nalatenschap van Newman op te offeren.
Toen ik op jonge leeftijd naar muziek begon te luisteren, was Pink Floyd een van mijn belangrijkste invloeden. Ik hield net zoveel van de beelden en het artwork als van de muziek en het concept achter de albums. Ik luisterde in die begintijd ook naar bands als Iron Maiden en Accept, dus ik denk dat ik een beetje het contact met mijn progroots verloor. Meer recent ben ik naar bands als Pagan’s Mind en Anubis Gate gaan luisteren. Ik houd van het geluid van die bands, en de coole productie en geluidseffecten. Ik denk dat het een natuurlijke ontwikkeling voor mij was om die kant op te gaan, maar ik voelde dat het een nieuwe band moest worden.
Volgens de bandgeschiedenis op je website heb je de muziekwereld in het verleden tijdelijk de rug toegekeerd. Wat is je huidige drive om een nieuwe band te lanceren, juist in een tijd waarin de muziekscene (en met name ons geliefde genre) het niet gemakkelijk heeft?
Ik denk dat de echte drive voor mij de liefde voor muziek en het creëren van iets nieuws is, vooral met Compass. Veel van de frustratie uit het verleden werd gedreven door het feit dat we ons niet echt konden ontwikkelen als een drukke tourband. Ik heb altijd enorm gehouden van het proces van opnemen en produceren, en Compass vereist een compleet andere benadering op dat vlak. Niet alleen qua muziek en teksten, maar ook qua opnametechniek en de klank van de productie. Dat is een uitdaging waar ik enorm van geniet.
Kun je aangeven hoe de band ontstaan is en welke rol de andere bandleden spelen? Bij Newman sta je bijvoorbeeld zelf achter de microfoon, terwijl je ervoor gekozen hebt bij Compass een aparte zanger te rekruteren.
Ik herinner me dat ik het eerst sprak met bassist Dave (David Bartlett), een vriend die al lang als bassist in Newman fungeert. Hij zei meteen dat hij er graag deel van wilde uitmaken. Ik had de eerste vier nummers voor het eerste album (“Our Time On Earth” uit 2020, RP) geschreven, en was in eerste instantie van plan ze zelf te zingen. Maar ik wilde dit muzikaal echt scheiden van wat ik met Newman had gemaakt. Dus begon ik met audities voor een zanger. Ik wilde iemand die niet heel bekend was, want binnen het genre zien we toch vaak dezelfde zangers op verschillende projecten (wie zou Steve daar nou mee bedoelen? RP). Na een lange reeks audities luisterde ik naar een demo van Ben Green, en ik wist meteen dat hij perfect zou passen. Hij is een zeer capabele en geloofwaardige zanger, iemand die teksten kan overbrengen en een verhaal kan vertellen. Daarna kwam Toni Lakush erbij. Ik ken hem al heel lang, en hij was een logische keuze om de positie van drummer in te vullen. Zo is Compass begonnen!
De muziek
De muziek op “A Silent Symphony” klinkt harder en minder traditioneel dan het vorige album. Ik zou het omschrijven als elektronischer, moderner, industrieel zelfs. Was dat een organische ontwikkeling binnen de band, of een bewuste keuze om aan te sluiten bij het concept en de teksten van het album?
Je hebt helemaal gelijk, dit album is een stuk donkerder. Ik denk dat het onderwerp zowel de teksten als de muziek die kant op heeft gestuurd. Ik vind het interessant dat je het woord “industrieel” gebruikt, want dat is precies wat ik in mijn hoofd had toen ik de eerste demo’s voor het album probeerde te beschrijven. Maar in het kader van de gebeurtenissen uit 1986 wilden we naast het donkere geluid ook opbeurende melodieën opnemen, positieve emoties overbrengen, “hoop” zo je wilt. Dat was de belangrijkste boodschap die we met dit album wilden communiceren.
Misschien een moeilijke vraag bij een conceptalbum, maar als je een enkel nummer zou moeten kiezen dat het album en/of de band het beste vertegenwoordigt, welk zou dat dan zijn? Een track die zou kunnen dienen als “introductie tot Compass” voor een progfan?
Wauw, dat is een moeilijke vraag. Haha, ik zou het titelnummer A Silent Symphony kiezen, omdat het veel elementen van de stijl van de rest van het album weerspiegelt. Het heeft het metalaspect, maar ook een heel opbeurend refrein en een vrij technisch middenstuk. Ik denk dat het een geweldige introductie tot de band is.
Het concept
Waarom heeft juist de Tsjernobylramp een gevoelige snaar geraakt bij jou? Waarin verschilt deze specifiek van andere historische gebeurtenissen die ook de inspiratie voor een album hadden kunnen vormen?
Ik herinner me dat ik destijds de eerste berichten op BBC News zag, en de bezorgdheid over hoeveel impact dit op ons leven zou kunnen hebben. Pas in de jaren erna las ik meer over de ramp en raakte ik gefascineerd door de gebeurtenissen, de nasleep en de offers die sommige arbeiders brachten om ons te beschermen tegen een nog grotere nucleaire ramp. Het droeg uiteindelijk zelfs bij aan de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Ik ben in 2017 zelf naar Oekraïne gereisd, waar ik de locatie in Tsjernobyl en de omliggende gebieden in Pripyat bezocht.
Wat was de impact van je bezoek aan die plek? Op de muziek van “A Silent Symphony” en op jou als persoon?
Het heeft een enorme impact op me gehad. Ik leerde zoveel meer over de ware gebeurtenissen, sprak met arbeiders die in de centrale werkten. Ze gaven interessante inzichten in de arbeidsomstandigheden rond de tijd van de ramp. Als je hoort wat deze arbeiders destijds hebben ondernomen om te voorkomen dat er een nog grotere ramp plaats zou vinden, leer je pas echt de kracht van de menselijke geest waarderen. Het heeft een diepgaande invloed op me gehad.
Bij mijn eerste bezoek reisde ik met een goede vriend, die op dat moment brandweerman was. We bezochten de brandweerkazerne van Tsjernobyl. De lokale brandweer was destijds een van de eerste hulpverleners ter plaatse. Het was emotioneel overweldigend voor mijn vriend en voor mijzelf. Het vormde de inspiratie voor het nummer Into The Unknown. Deze jongens wisten niet echt waar ze aan begonnen, maar ze wisten wel dat ze zo goed mogelijk en toegewijd moesten werken. “Just a day’s work”, maar veel van hen betaalden met hun leven.
[Foto: Compass Album Cover]
Welke bronnen zou je aanraden aan onze lezers die meer willen weten over het onderwerp? De HBO-serie lijkt een voor de hand liggend begin. Wat kun je verder aanbevelen op het gebied van boeken, artikelen, films etc.?
De HBO-serie is geweldig als drama, en geeft de gebeurtenissen heel goed weer. Wikipedia is ook een geweldige bron voor het meer technische aspect van de ramp. Online is er ook een aantal interessante artikelen vanuit de nucleaire industrie te vinden, die meer inzicht geven in wat er precies is gebeurd. Het YouTube interview met Anatoly Dyatlov (adjunct-hoofdingenieur van de kerncentrale, RP) is fascinerend en werd de inspiratie voor het titelnummer A Silent Symphony. Het is een zeer ontroerend en waarheidsgetrouw interview dat mij en de jongens in de band enorm boeide.
Ik begrijp dat mensen de locatie bezoeken op basis van videogames als S.T.A.L.K.E.R., maar dat heeft weinig te maken met wat er in Tsjernobyl is gebeurd. Ik moedig mensen aan om zich te verdiepen in de feiten, omdat ze fascinerend zijn en een echt horrorverhaal op zichzelf vormen. We hebben met “A Silent Symphony” geprobeerd een muzikale en tekstuele tijdlijn te creëren, gebaseerd op de feiten tijdens en rond de tijd van de ramp. Hopelijk vindt de luisteraar het een emotionele reis: meeslepend, donker, maar ook opbeurend.
In hoeverre denk je dat de gebeurtenissen van 1986 gelinkt zijn aan de huidige ontwikkelingen in de regio? De geluidseffecten op de laatste track Age Of Progression suggereren dat je een verband ziet, al zal dat wellicht niet in de meest directe zin zijn.
Age Of Progression was (vergeef me de woordspeling) een natuurlijke progressie in het beschrijven van het toen en het nu, en hoe Rusland communiceert met de rest van de wereld. De overeenkomsten in de retoriek in 1986 en het heden zijn opvallend en ik heb geprobeerd dat in de teksten weer te geven. Er is veel geschiedenis in deze regio en op basis daarvan en de geografische ligging bevindt Oekraïne zich in een heel kwetsbare positie. Ik denk dat Rusland de neiging heeft vrij snel het westen de schuld te geven. Ik twijfel er ook niet aan dat we in het westen niet helemaal onschuldig zijn, maar ik denk niet dat dit het binnenvallen in een ander land rechtvaardigt.
Mijn enige hoop is dat de situatie snel kan worden opgelost, en dat er aan beide kanten niet nog meer onnodig levens verloren gaan. Oorlog of agressie bereiken uiteindelijk nooit iets. Dat was honderden jaren geleden misschien anders, maar tegenwoordig moet er over dit soort kwesties aan tafel onderhandeld kunnen worden. Het is een gevoelig onderwerp en dit is niet meer dan mijn persoonlijke mening. Als band moeten we ook gevoelig zijn voor de mening van andere mensen. We hebben ervoor gezorgd dat iedereen binnen de band achter het tekstuele concept en sentiment van Age Of Progression en de andere nummers kan staan.
De toekomst
De gebruikelijke vraag aan het einde van een interview: wat is de volgende stap voor Compass? Zijn er tourplannen?
We zouden deze nummers graag live spelen. Het is net als bij de vorige albums gewoon een kwestie van logistiek en steun van promotors.
Ik zou het in elk geval geweldig vinden om het concept en de muziek tot leven te zien komen op het podium, dus laten we hopen op een bezoek van Compass aan Nederland.
Het zou geweldig zijn om dat te kunnen doen, en je weet maar nooit!
Bedankt voor je tijd Steve, we zullen ons uiterste best doen om meer Nederlanders kennis te laten maken met dit indrukwekkende kunstwerk.
Heel erg bedankt voor jullie steun aan het album. We wensen jullie en je lezers het allerbeste en geniet van het nieuwe album!
Dat ga ik zeker doen. Een bijzonder gesprek met een aimabele en intelligente artiest. En nu maar hopen dat Sinterklaas dit jaar een Compass-tour in de zak verstopt heeft.